HÀNH TRÌNH GIEO HẠT (8): TRÍ TUỆ VÀ TRÍ THỨC

Theo các thống kê thì tỷ lệ biết chữ nói chung của người dân Việt nam là khá cao. Trình độ kiến thức của người Việt nam cũng khá tốt, minh chứng là các giải thi toán, lý… quốc tế thì Việt nam đều đoạt giải và các du học sinh Việt nam đều đoạt thứ hạng cao trong các ngôi trường ở nước ngoài. Cao hơn nữa thì số lượng giáo sư hay tiến sĩ… của Việt nam cũng không ít. Nhưng tại sao Việt nam vẫn chưa có tên trong bảng xếp thứ hạng cao về sáng tạo hay bằng sáng chế phát minh trên thế giới? 

Trí thức là do học mà ra, là do chăm chỉ học, là thi cử để tìm kiếm bằng cấp. Còn trí tuệ là từ tâm thức mà ra, là khả năng tự nhiên của con người, chính là sự sáng tạo. Cụ thể ta có rất nhiều người học giỏi, nhiều tiến sĩ giáo sư trong mọi lĩnh vực, giàu lý luận và kiến thức nhưng không tạo ra được sự đột phá, sáng tạo… ở lĩnh vực của họ.    

Chúng ta đều nghe rằng nhân tài là nguyên khí của một quốc gia, vì rõ ràng rằng xã hội loài người mà tiến bộ như ngày nay đều nhờ có phát minh sáng chế, mà phát minh sáng chế là của một/hay một số người nghĩ ra chứ không phải toàn thể nhân loại nghĩ ra. Những người nghĩ ra được cái mới lạ thường gọi là người có trí tuệ (và tất nhiên còn phải thêm nhiều yếu tố nữa). 

Loài người nói chung, không phân biệt màu da, quốc tịch, nam hay nữ, nơi sinh ra… đều sở hữu trí tuệ của ông cha thủy tổ loài người. Trí tuệ thì không thay đổi từ triệu năm trước đến ngày nay và sau này nữa. Nhưng để sử dụng được nó thì phải có điều kiện để nó phát huy và bật dậy trong tiềm thức/tiềm năng con người. Điều kiện đầu tiên là chính chúng ta phải tin rằng mình có tài năng trí tuệ tiềm ẩn thì trí tuệ nó mới thức tỉnh trong ta. Điều kiện thứ hai là sau khi trí tuệ thức tỉnh trong con người được rồi thì xã hội phải đón nhận và trân trọng sử dụng nó. Điều kiện thứ ba mới là trí thức để biến trí tuệ thành việc cụ thể hiện thực. 

Vậy trí tuệ và trí thức là âm và dương, là hai cực của sự cân bằng. Chỉ khi nào hai cực này tiến lại với nhau, hợp nhất tại điểm cân bằng thì mới phát huy được tác dụng. Trí tuệ là dòng nước thông lưu tưới chảy tự do đến khắp nơi để tưới mát cho xã hội. Trí thức là nước, dù nhiều đến đâu nhưng nếu không được thông lưu chảy thì cũng mãi chứa trong ao tù mà thôi. 

Giác tử.